De nachtmerrie rond de container

We wonen nu alweer een aantal maanden in onze nieuwe wijk Camayenne en het bevalt er ons tot nu toe goed. De buurt is leuk en makkelijk te voet te doorkruisen, met enkele kleine winkeltjes waar je wat schoenen en kleding kunt kopen, een supermarkt (een echte “Superbobo”!!) en zelfs een mobiele hamburgertent genaamd Chaka Waka,+ op het strand naast ons huis met echte plastic tafeltjes! Er is een stel dat vlakbij woont en waar we goed mee bevriend zijn geraakt, maar die vertrekken onverwachts over een week al. Anderen wonen iets verder weg, wat inhoudt dat we afhankelijk van files of rellen, gemiddeld ergens tussen de 20 minuten en twee uur onderweg zijn. Maar gelukkig hebben we buren met ongeveer gelijke interesses en zelfs in het bezit van een piano, zodat mijn buurmeisje en ik regelmatig aan het eind van de middag haar piano naar mijn appartement slepen, zodat we concerten voor twee piano’s kunnen spelen. Welnu, een poging ertoe ondernemen, voor zover de oren het nog willen aanhoren.

De afgelopen maanden is er toch wel het een en ander gebeurd, maar ik heb de tijd niet gezien om er iets van op de site te plaatsen. Met vrienden die niet al te ver van ons vandaan wonen, maakten we op een vroege zondagochtend een fraaie trip naar de Chutes in de buurt van Kakoulima, ofwel “Le chien qui fume”. De watervallen waren nu laag en vriendelijk, aangezien het droge seizoen reeds weer begonnen was. Maar de eigenaar van het hotel-restaurant die zo’n tien maanden per jaar doorbrengt in die fraaie, maar desolate omgeving (zijn waterpijprokende vrouw was echter wel zo slim om het omgekeerde te doen: tien maanden in Frankrijk vertoeven in plaats van hier), vertelde ons dat het er in het regenseizoen vaak wild aan toeging. Afgelopen jaar was zijn restaurant zowat verwoest toen het water zo’n tien meter hoger kwam te staan dan normaal. Daar was onze overstroming in juli dus niets bij!
Vervolgens reden we naar Kakoulima in de hoop deze keer niet te voet, maar per auto de berg te beklimmen. De weg was echter sinds het regenseizoen in dermate slechte staat geraakt, dat we halverwege besloten om terug te keren (keren op de Kakoulima is een handeling die op deze smalle paden dermate ingewikkeld is en niet geleerd wordt tijdens de gebruikelijke autorijlessen).

En in november arriveerde eindelijk onze container. Hoewel de reis vanuit Nantes en aankomst ervan hier in Conakry heel wat soepeler verliep dan we gewend waren in Gabon, was de afwikkeling van de douaneformaliteiten een nog grotere nachtmerrie met nog veel onsmakelijkere corruptiepraktijken dan ik ooit in enig ander land heb gezien. Het begon al in de haven waar enkele douanebeambten de container niet vrij wilden geven omdat ze dachten dat er dure spullen in stonden. Wel, we hadden een zo gedetailleerd mogelijke lijst van spullen ingeleverd, voorzien van prijs, aankoopbewijs en –datum. Maar niet alleen de politie is hier zo corrupt als een verrotte kies, de douane en de expediteurs zijn even erg. Toen de container uiteindelijk op vrijdagavond werd vrijgegeven door de douane en naar ons huis werd gereden om de volgende dag bij ons te worden geleegd, verteld onze expediteur van DHL (jammer genoeg niet van AGS waarmee we wel positieve ervaringen hadden) dat de douane er de volgende dag bij zou zijn om de spullen te bekijken. Ik zei dat dat niet mogelijk was, dat dat belachelijk en tegen de wet was en dat ik niet van plan was om aan die grap mee te werken. Jérôme zei me dat alles wel zou loslopen en dat ik me niet zo’n zorgen moest maken. Ha! Ik word nog kwaad als ik aan die dagen terugdenk. Ook de corrupte dame van DHL stelde me gerust en verzekerde me dat alles volgens de regels (van de corruptie?) zo verlopen. Uiteindelijk bond ik in. Wat moest ik anders? Ik zei wel dat ik voet bij stuk hield en niemand van de douanepersonen in ons gebouw zou toelaten. Ik was er echter totaal niet gerust op. En ik bleek gelijk te hebben.
De volgende ochtend in alle vroegte kwam de douane aanzetten in de vorm van twee reusachtige trollen. Je herkent het type al van verre: hun stoel haast vastgeplakt onder hun dikke lijf dat niet langer gewend is om meer van zichzelf te bewegen dan van stoel tot stoel. Alleen de handen bewegen tamelijk snel dankzij het dagelijks tellen van ingepikt of corrupt verkregen geld en het verkopen en doorgeven van illegale documenten. Ook hun ogen zijn snel, die schieten flitsend heen en weer, nauwkeurig peilend waar geld te verdienen is op een eenvoudige – lees, illegale – manier. Hoewel ik de guardiens van ons gebouw had gezegd niemand zonder onze toestemming toe te laten, werd hen meteen een stoel aangeboden (of hadden ze deze reeds bij zich gehad?). En nog geen minuut later waren ze in het bezit van een dampend bord vettig voer. Spijtig genoeg is men in dit land zo bang voor deze corrupte, zich overal ten koste van ieder verrijkende lui, dat ze geen mouw breed in de weg gelegd wordt. Ik zag hun kleine, priemende oogjes in hun dikke gezichten over de lijst van goederen heen schieten, zag de verlangende bikken naar onze container gaan waar zoals in een sprookje, binnen een aantal uren hun toekomstige eigendommen uit tevoorschijn zouden komen. Ze konden hun nieuwe spullen al bijna ruiken! De dames waren er klaar voor.

Het was zaterdagochtend, dus Jérôme was aan het werk en ik was alleen. Hij had mij er nogmaals op aangedrongen om vooral mijn mond te houden (hij kent me, ik ben helaas iets minder rustig accepterend dan Jérôme), om erger te voorkomen. De vrouwelijke DHL-expediteur verscheen onverwachts in ons appartement en nam uitgebreid plaats in de zitkamer, na het zorgvuldig bekijken van onze spullen. In de mening dat Jérôme met haar was overeengekomen dat ook zij geen voet in het gebouw zou zetten en dat ik vandaag niemand in ons huis moest vertrouwen, was ik enigszins verbaasd en belde ik hem op. Ook hij was verbaasd en gaf haar per telefoon te kennen dat dit niet volgens afspraak was. Ze vertrok toen maar, een beetje teleurgesteld. Toen de uitpakkers arriveerden, ging ik naar beneden en verstopte me min of meer achter de container om de douaniers niet al te veel mijn misprijzende en van walging getuigende blikken te tonen.
Vervolgens kwam de DHL-expediteur me vertellen dat de douaniers de inhoud van alle dozen wilden zien. Ik zei haar dat ik dat vertikte, dat dat niet de afspraak was en dat ik niet van plan was hier beneden de dozen te gaan uitpakken. Wel, de dames vertelden me dat ze niet zouden vertrekken voor ze alles geverifieerd hadden en dat de dozen terug zouden gaan naar de douane als ik hun eis niet inwilligde. Kortom, patstelling. Jérôme, die ik had gebeld, belde Arnaud die op zijn beurt weer een hoger douanefunctionaris belde. Dit alles riek naar een verreikende corruptie bij niet alleen de douane, zoals bekend, maar ook bij DHL die zijn functionarissen kennelijk illegale handeltjes toestond. Jérôme maande me me rustig te houden en voor het moment de dames toe te staan om slechts enkele dozen te openen en dat hij en Arnaud bezig waren van daaruit de boel te regelen. Aldus geschiedde.

De dames installeerden zich met hun grijpgrage vingertjes en hun gulzige eksteroogjes vlakbij de dozen die naast de lift waren gestald en inspecteerden hun verlanglijstje. Ze wezen één voor één de dozen van hun gading aan. Madame A meende dat er in een grote doos een tv moest zitten (het gewicht en de vorm kwam wel niet overeen, maar goed, dat had ze niet opgemerkt kennelijk). Tot haar spijt zat er oud tuingereedschap in. In een andere doos zaten oude gordijnen en in een derde mijn inmiddels roestige beeldhouwgereedschap. Het bleek dat ze op zoek waren naar enkele speciale artikelen die ze van te voren op hun lijstje al hadden uitgekozen. Madame B confisqueerde alvast de dozen waar duidelijk zichtbaar (we hadden niets te verbergen gehad: nieuwe dozen bevatten nieuwe artikelen, en oude oude) de stofzuiger, de broodmachine (ze was wat teleurgesteld, dacht dat het een magnetron was en vroeg me hoe ze dit moest bedienen. Schijnbaar zag ze dit artikel reeds op haar keukentafel staan). En ik maar verplicht beleefd blijven en mijn woede verbijten. Op een bepaald moment zei ik dat ik het nu wel genoeg vond, dat er inmiddels zo’n 30 dozen waren opengemaakt en dat ik absoluut weigerde om meer dozen te openen en dat ik wilde weten wat hier allemaal de bedoeling van was. Ik geloof dat de rook inmiddels uit mijn neus kwam, zo kwaad was ik. De expediteur die merkte dat dit niet de goede kant opging, probeerde de boel te sussen en sprak met de twee douaniers. Toen legde ze me uit dat ze Jérôme beschuldigden van te hebben gelogen over de artikelen op de lijst. Volgens hen waren er namelijk meer dan de opgegeven drie artikelen nieuw, die konden dus niet hier blijven en zouden ze helaas moeten confisqueren (waaronder natuurlijk de geliefde stofzuiger die de dikke douanier al naar zich toe had geschoven en de flat screen tv met home cinema. De piano wilden ze ook wel, maar die was wat te zwaar om zelf naar zich toe te trekken.)
Ik antwoordde dat Jérôme inderdaad een vergissing had gemaakt toen hij de lijst afgaf. De lijst met prijzen en data was correct, ik kon ze de aanschafbewijzen tonen, die had ik boven liggen. Maar op hun eerder gestelde vraag aan hem naar de dure, nieuwe producten was hij te eerlijk geweest en had hij de drie duurste artikelen op de lijst genoemd. Maar dat Jérôme zich tot mijn spijt vergist had, zoals de dames wellicht al op de lijst hadden gezien. Er was slechts één artikel nieuw, te weten de piano die we officieel ook hadden laten inklaren en waarvoor we de inklaring ruim hadden betaald. De rest van de artikelen was ouder dan 10 maanden, en "zoals de wel opgeleide dames van de douane natuurlijk wel wisten, was een artikel slechts nieuw als het niet ouder was dan 6 maanden. Ik wilde de facturen wel even voor ze halen.. Maar natuurlijk was dat niet nodig, want de scans ervan waren met dezelfde lijst meegestuurd, dus die hadden ze allang uitgebreid bekeken, toch? Maar als de dames van de douanen erop stonden, dan was ik met alle plezier bereid ze voor ze te gaan halen…" God wat was ik woest, hoe ze met alle spullen in hun handen beneden in de flat stonden. Er werd wat heen en weer gekeken en wat heen en weer gebeld en gedraaid en opeens stonden ze op en vertrokken ze zonder nog een woord te zeggen. Dat ze niet blij waren, was duidelijk. Geen idee of er in de tussentijd een telefoontje van hogerhand is binnengekomen, maar ze waren vertrokken! En het echte feest van de spullen uit de container kon beginnen!
Later bleek – iets wat we al vermoedden, maar wat we toen nog niet zeker wisten – dat de douane zich na vertrek uit de haven het recht kwijt raakte om zich nog met de goederen te bemoeien, tenzij er een aantoonbaar vermoeden was van een misdrijf. Jammer genoeg was echter de verhuizer DHL (jaja, die bekende), kennelijk net zo corrupt als de douane.

Goed, we hebben dus uiteindelijk gelukkig onze spullen gekregen en dat is heerlijk! Vele mensen bedankt voor jullie steun die dag!!